ՆԱՄԱԿ ՊԱՐՈՆ ՊԵՐ ԳԱՐՏՈՆԻՆ
Այս նամակը հրապարակվել է 2004 թ. Աթենքի «Հայաստան» թերթում (հունիսի 10, թիվ 32) և ուղարկվել Շվեդիա՝ հասցեատիրոջը: Նամակն այժմ էլ արդիական է:
Հեռուստատեսության և մամուլի միջոցով տեղեկացա Ձեր մի հարցազրույցին, որտեղ անդրադարձել եք նաև Լեռնային Ղարաբաղի խնդրին:
Դուք ասում եք.
1. Աշխարհում հիմնական միտումն այնպիսին է, որ անկախ պետությունների թիվը չավելանա:
2. Լեռնային Ղարաբաղը պետք է կախված չլինի Բաքվից և չպետք է կառավարվի նրա կողմից:
3. Ալանդյան կղզիներում բնակչության 100%-ը շվեդ է, իսկ տարածքը պատկանում է Ֆինլանդիային: Այդ իրավիճակն այսօր ընկալվում է բոլորի կողմից:
Եթե ես սխալվեմ արտաբերելով Ձեր ասածները, խնդրում եմ դա վերագրել մամուլի և հեռուստատեսության մատուցմանը:
Ուզում եմ Ձեր ուշադրությունը հրավիրել հետևյալին.
1.Վերջին տասնչորս տարիների ընթացքում մեծ և փոքր կայսրությունների քայքայման հետևանքով առաջացան, եթե չեմ սխալվում, 19պետություն, որոնց անկախությունը ճանաչել է միջազգային հանրությունը:
Այդ երկրները պարտական են հենց Ղարաբաղին, որովհետև այնտեղ սկզբնավորվեց այն պայքարը, որն այնուհետև ընդգրկեց Արևելյան, Հարավ-արևելյան Եվրոպայի և Կենտրոնական Ասիայի երկրները:
Ղարաբաղում հասունացրած պտուղները քաղեցին ուրիշները: Մինչդեռ Լեռնային Ղարաբաղի ժողովուրդն էլ իրավունք ունի լինելու ազատ ու անկախ այնպես, ինչպես սլովակը, էստոնացին կամ սլովենը: Ես Ձեզ հավատացնում եմ, հարգելի պարոն Գարտոն, որ Լեռնային Ղարաբաղի ժողովուրդը իր ստեղծած հազարամյակների մշակույթով և ազգային-ազատագրական պայքարի դարավոր ավանդույթներով՝ արժանի է անկախության:
2.Եթե չի ճանաչվելու Լեռնային Ղարաբաղի անկախությունը և չի կառավարվելու «Ադրբեջանի» կողմից (դա հրաշալի է), այդ դեպքում ո՞րն է երրորդ ուղին:
3.Դուք բերում եք Ալանդյան կղզիների օրինակը, իբրև տարբեր ազգերի խաղաղ գոյակցության նմուշ: Դա խոսում է ֆինների և շվեդների կանոնավոր և զարգացած լինելու մասին: Իսկ ի՞նչ եք կարծում, պարոն Գարտոն, ի՞նչ կանեին Ալանդյան կղզիների շվեդները, եթե ֆինները ոչնչացնեին նրանց մշակութային արժեքները, եթե դպրոցներում արգելեին շվեդերեն լեզվի և
շվեդների պատմության ուսումնասիրությունը, եթե երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ ռազմաճակատ ուղարկեին Ձեր նշած 100%-ից 30%-ին, եթե ֆինները շվեդներին դնեին այնպիսի պայմանների մեջ, որ շվեդները հեռանային իրենց հայրենիքից: Հասկանալի է, թե շվեդներն ինչ կանեին. Նրանք կանեին այն, ինչ արեցին Լեռնային Ղարաբաղի բնակիչները, որոնք բախտ չունեցան գտնվել Ֆինլանդիայի կազմում:
Վերջացնելով նամակս, ուզում եմ ասել հետևյալը: Երբ խոսք է գնում Եվրոպայի նորանկախ որոշ պետությունների մասին, դիվանագետները խոսում են ցեղային մաքրումների և հաշվեհարդարների մասին:
Զարմանալի է, որ այդքան խորաթափանց մարդիկ չեն նկատում, որ Ստալինի նվիրատվությամբ և խորհրդա-թուրքական անարդարացի պայմանագրերով «Ադրբեջանին» անցած հայկական տարածքներում՝ Նախիջևանում և Ղարաբաղում տեղի ունեցած խաղաղ ցեղասպանության հետևանքով Նախիջևանում և Դաշտային Ղարաբաղում հայ չի մնացել: Կարդացեք Վիկտոր Հյուգոյին մեկ անգամ էլ և Դուք կիմանաք, թե ովքեր են անցել այդտեղով...
Լեռնային Ղարաբաղի ժողովուրդը չի ուզում արժանանալ այդ ճակատագրին և արյան գնով ձեռք է բերել իր գոյատևելու իրավունքը:
Բոլոր ժողովուրդների մեջ խաղաղություն և բարեկամություն կհաստատվի միայն այն ժամանակ, երբ կվերանա մի ժողովրդի կախվածությունը մեկ ուրիշ ժողովրդից:
Ս.ՍԱՅԱՍ
